Zazdrość element budujący czy destrukcyjny w związku?

Zazdrość obok zdrady jest jedną z najczęstszych przyczyn dla których pary decydują się skorzystać z pomocy psychologa. Bywa uciążliwa nie tylko dla osoby, która jest zazdrosna, ale przede wszystkim dla partnera, który doświadcza zazdrości. Zazdrość ma wiele definicji, jest pojęciem, które każdy rozumie na swój sposób. Może być odbierana jako dowód miłości, może dawać poczucie, że parterowi zależy na relacji, ale również bywa reakcją obronną na sytuację, która jest postrzegana jako zagrożenie dla związku.

ZDROWA ZAZDROŚĆ

Zazdrość jako element budujący zazwyczaj jest reakcją na pojawiające się realne zagrożenie dla związku, może jej towarzyszyć poczucie, że „coś jest nie tak”. Brak zazdrości w sytuacji zagrożenia mógłby świadczyć o braku zaangażowania, obojętności lub co gorsza, że z różnych powodów partner nie chce widzieć tego co tak naprawdę dzieje się w relacji. W związkach, w których partnerzy mają poczucie bezpieczeństwa, zazdrość ma charakter sporadyczny, raczej jest krótkotrwała, towarzyszy jej umiejętność przyjęcia racjonalnych argumentów. Osoba, która doświadcza tego typu zazdrości najczęściej rozumie to jako brak obojętności ze strony partnera.

ZAZDROŚĆ DESTRUKCYJNA

Zazdrość jako element destrukcyjny zazwyczaj jest bezpodstawna, realne zagrożenie dla związku w tej sytuacji nie występuje. Opiera się na błędnych przekonaniach, że „coś jest nie tak”, że parter jest zdolny do zaangażowania się w inną relację lub już w innej relacji tkwi. Zazdrość destrukcyjną cechuje powtarzalność czy niezdolność do przyjmowania racjonalnych argumentów. Osoba zazdrosna głęboko wierzy w swoje przekonania czy wyobrażenia. W skrajnej postaci zazdrosny partner może zacząć stosować przemoc psychiczną czy fizyczną. Początkowo osoba, która doświadcza zazdrości może mieć poczucie, że zachowania zazdrosnego partnera wynikają z szeroko rozumianej miłości. Z czasem zaczyna czuć się przytłoczona i zmęczona zachowaniami partnera, ciągłym tłumaczeniem się z sytuacji, które nie miały miejsca. Przyczyną tego typu zazdrości może być m.in. niskie poczucie własnej wartości, wysoki poziom lęku, duża potrzeba akceptacji i poczucia bezpieczeństwa, powielanie schematów z rodziny pochodzenia czy niedostępna emocjonalnie matka w dzieciństwie.

Zazdrość wywołuje sporo emocji. Emocjami, które występują zarówno u osoby zazdrosnej jak i tej, która zazdrości doświadcza jest lęk i złość. Zazdrosny partner doświadcza złości, ponieważ nie potrafi poradzić sobie z zazdrością, natomiast lęk spowodowany jest możliwością utraty partnera, jego uwagi i miłości. Najczęściej osobom tym towarzyszy także smutek, żal, poczucie winy czy uczucie napięcia. U osób, które doświadczają zazdrości ze strony partnera złość występuje na skutek bezsilności i zmęczenia ciągłymi tłumaczeniami się i zapewnieniami o swoim uczuciu, natomiast lęk pojawia się w sytuacjach, które mogą wywołać zazdrość u partnera, a na które ta osoba nie ma wpływu. Pojawia się też kontrola swoich zachowań, która ma na celu zminimalizowanie ryzyka wywołania zazdrości u partnera. Uczucia towarzyszące tym osobom to także wstyd, zakłopotanie czy bezradność.

Paulina Dzitko